AHMET ÇAKIR/DARENDE

Darende Aşağıulupınar Mahallesi’nde kayısı üreticileri sorunlarını anlatmak için organize sanayi bölgesindeki işçi çadırlarının yanında açıklama yaptı. Açıklamada; kayısı rekoltesinin yanlış tahmin edildiği, geçen seneye göre kayısını 4’te 1 yerine 6’da bir kaldığı, TARSİM’in üreticiyi yanılttığı, kayısı fiyatlarının geçen seneye göre yarı yarıya düştüğü ancak maliyetlerin yüzde 300-400 artığı, işçi yevmiyelerin yüzde yüz arttığı, üreticinin bu yıl sadece işçi parasına çalıştığı belirtildi.

Bu sene tamamen işçiye çalıştıklarını belirten 44 yaşındaki Hazar Organik Tarımın bölge sorumlusu Mikail İcar, “Kurutulan kayısı işçi parasını çıkarır mı çıkarmaz mı orası muallak. Bence çıkarmaz; mümkün değil. Tonu en fazla 100 bin lira. Adam işçiye 200 bin lira vermiş. 3 ton mal kaldırmış. Bu sene işçiye yaradı. Yevmiyeler yüzde yüz arttı. Geçen sene yevmiye 440 liraydı bu sene 850 lira. Artı çavuş 4 bin, artı servis 3 bin 500 lira. Ben bu işin içinden çıkamıyorsam köylü nasıl çıkacak? Mazot yüzde 500 fark etti. Gübre yüzde 300 fark etti. Her şey yüzde 500 fark etti ama kayısı geçen yıla göre yüzde 100 düşüş yaptı. 200 liralık kayısı şimdi 70-80 lira. Bir kilo yaş üzüm bile 80 lira. Ben kayısıyı dün 95 liraya sattım 12. aya çek aldım. 110’luk mal geçen sene 200 lira bu sene 110 lira. Bir paket sigara 70 lira bir kilo kayısı 70 lira” ifadelerini kullandı.

Bahçesi olmadığını ve 15 senedir bölgede kayısı bahçelerini icar ettiğini belirten Mikail İcar, “Dışarıdan kayısı getirdiler. Malatya kayısısı diye karıştırıp sattılar. Serbest bölge Özbekistan, Çin’den geliyor. Bazı firmalar da ıskartayı gönderiyor iade gösterip oradan kayısı getiriyor. 5 ton Malatya kayısına bir ton Özbek kayısısı katıp harmanlayıp Malatya kayısısı diye yurt dışına gönderiyorlar. Kayısının kalitesi düşüyor. Özbek kayısısı Malatya kayısısından kalitesiz. Biz onların maliyetiyle savaşamıyoruz. Devletimizin bir şekilde üreticiye sahip çıkması gerekiyor. Toprak Malları Ofisi, eğer taban fiyat korsa yanımızda durursa bir ümit yoksa çiftçi bitti. Üreticiyi 4 büyük esnafa köle ettiler. Malatya’nın ekonomisi tamamen kayısı. Malatya’yı kalkındıracak bir ürün varsa o da kayısıdır. Kayısı göründüğü gibi şimdi ayak altı olmuş. Ayrıca köylünün yollarıyla da kimse ilgilenmiyor. Adam dağa bin kök kayısı ekmiş yolu yok. Bir kaza olsa 3-5 kişi ölecek. Hiç kimse üreticiyle ilgilenmiyor” şeklinde konuştu.  

Kayısı fiyatlarının geçen yıla göre çok aşırı düştüğünü belirten 44 yaşındaki kayısı üreticisi Yakup Parlak, “Her yıl kayısı dörtte bir bırakırken bu yıl altıda bir bıraktı. Yüzde 30-40’ı iklim şartlarından dolayı dalında çürüme yaptı. Havanın aniden ısınması nedeniyle kayısının aroması ve şeker oranı biraz düştü. Kayısı rekoltesi 150 bin ton açıklandı. O tahminin olması imkansız. Kayısı fiyatı da üçte bir fiyatına düştü. Tüm maliyet arttı. TARSİM de yanılttı. Ağaca 300 kilo verdi ağaçta 150 kilo çıktı. Yani verimlerimizi yüksek gösterdi. Geçen sene dışarıdan Malatya’ya kayısı geldi. Bu sene aynı durumu yaşamak istemiyoruz. Toprak Mahsulleri Ofisi malımızı alır ya da bir taban fiyat açıklarsa belki umudumuz olur yoksa gerçekten kayısı üreticisi çiftçilerimiz çok mağdur olur. Bu sene işçi iş çok diye gülüyor biz de borçlandık emeklerimiz boşa gitti diye ağlıyoruz. 2024 sezonunda kazandığımız işçilerin yevmiyesine yetsin yeter” dedi.

Banka, kredi ödemelerini nasıl yapacaklarını düşündüklerini belirten Yakup Parlak, “Arabistan’dan gelen hurmayı 500 liraya alıyoruz. Ama kendi ellerimizle yetiştirdiğimiz ürüne 70 lira veriyoruz Geçen sene sofralık kayısımızı Almanya’ya 45 liraya verdik yaklaşık 3 dolar gibiydi. Bu sene bir dolara veremedik. Kuru kayısıyı 150-200 lira arası verdik; şu an 70-80 en iyisine 100 diyorlar. Kayısının maliyeti de zaten bu fiyatlarda. İşçilik, ilaç, gübre, TARSİM üst üste koyuyoruz maliyeti kurtarmıyor. Banka, kredi, traktör ödemelerimiz var kayısıya göre yapmışız” şeklinde konuştu.